Τετράδια Μαρξισμού

Ξαναγυρνώντας στον μακρύ ιταλικό Μάη Όταν μιλάμε για τον ιταλικό «Μάη» στην πραγματικότητα μιλάμε για μία πολύ ευρύτερη κοινωνική διεργασία που εκτείνεται σε μία ολόκληρη εικοσαετία κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων, με ένα πολιτικό και κοινωνικό βάθος που δεν συγκρίνεται με το τι συνέβη σε άλλες χώρες. Αφετηρία της εμπειρίας του ιταλικού Μάη η μνήμη μίας «ματαιωμένης επανάστασης» για να χρησιμοποιήσουμε […] 7452 λέξεις 04/06/2019
Μάης του ΄68 και επαναστατική κατάσταση Ο Μάης αποτέλεσε κυρίως αυθόρμητη εξέγερση που έθεσε και διεκδίκησε αγωνιστικά προωθημένα αιτήματα, εν πολλοίς, μη ανεκτά απ’ την άρχουσα τάξη. Δεν έθεσε όμως ζήτημα εξουσίας ούτε διεκδίκησε επαναστατικά την εξουσία, που αποτελεί την κυρίαρχη αποστολή της επανάστασης και sine qua non όρο για την προώθηση των σοσιαλιστικών-κομμουνιστικών μετασχηματισμών. Υπήρξε όμως επαναστατική κατάσταση, με ασύμμετρη […] 6884 λέξεις 04/06/2019
Επανάσταση και σινεμά: Για την κληρονομιά του Μάη Η ταραγμένη μακρά δεκαετία του ’60 είχε προφανώς αποτελέσματα που δεν έμειναν στην πολιτική και την ιδεολογία, αλλά επεκτάθηκαν και στις τέχνες – αφού αυτές είναι κομμάτι της ιδεολογίας εν γένει. Ειδικά για τον κινηματογράφο θα μπορούσαμε να πούμε ότι «κάθε φιλμ είναι πολιτικό στο βαθμό που καθορίζεται από την ιδεολογία που το παράγει ή […] 6416 λέξεις 03/06/2019
Η Καταστασιακή Διεθνής και η κατασκευή καταστάσεων Το 1953 ο Ντεμπόρ (G. Debord) έγραψε σε έναν τοίχο της οδού Σηκουάνα και κατόπιν φωτογράφισε το σύνθημα Ne travaillez jamais (Μη δουλεύετε ποτέ), το οποίο έμελλε να επανεμφανιστεί και να αφήσει το ίχνος του στους δρόμους του Παρισιού κατά τη διάρκεια των γεγονότων του Μάη του ’68 και στου οποίου το περιεχόμενο αλλά και […] 6717 λέξεις 03/06/2019
Θέσεις του ΚΚΕ για τον ελληνικό καπιταλισμό τις δεκαετίες του 1920 έως και του 1960 Η συζήτηση για το χαρακτήρα του ελληνικού καπιταλισμού ήταν για το ΚΚΕ αποτέλεσμα μίας εσωκομματικής διαπάλης, η οποία κράτησε για αρκετά χρόνια. Το ΚΚΕ δεν είχε πάντα την ίδια ανάλυση για τον ελληνικό καπιταλισμό. Αντίθετα, αυτή άλλαζε ανάλογα την χρονική περίοδο, τις πολιτικές (και στρατιωτικές) εξελίξεις, τους εσωκομματικούς συσχετισμούς και τις αποφάσεις της Κομμουνιστικής Διεθνούς. […] 7060 λέξεις 02/06/2019
Ο διεθνισμός ως ρήξη στη ριζοσπαστική παράδοση Μια ιδιαιτερότητα της Αριστεράς στην Ελλάδα ήταν η μεγάλη υπεροχή που διατήρησε το ΚΚΕ απέναντι στις μικρές σοσιαλδημοκρατικές ομάδες από τον Μεσοπόλεμο μέχρι τη μεταπολίτευση του 1974. Αυτό θα πρέπει να αποδοθεί, πλάι σε άλλους παράγοντες, και στη στιγμή που εμφανίστηκε ένα μαζικό σοσιαλιστικό κίνημα: το πρώτο σοσιαλιστικό κόμμα που ιδρύθηκε στην Ελλάδα το 1918, […] 7791 λέξεις 02/06/2019
Μια θεωρητική προσέγγιση στους Τρόπους Παραγωγής Στη μαρξική θεωρία των τρόπων παραγωγής αναλύονται τα χαρακτηριστικά που διέπουν τις κοινωνικές σχέσεις σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα και ερμηνεύονται ως ταξικές σχέσεις κυριαρχίας και εκμετάλλευσης (Μηλιός, 1997). Με την εισαγωγή της έννοιας του τρόπου παραγωγής, η μαρξική ανάλυση προσδιορίζει ένα διαμορφωμένο ιστορικά συνδυασμό των κοινωνικών σχέσεων, οι οποίες με τη σειρά τους συγκροτούν […] 10133 λέξεις 01/06/2019
Ασφάλεια, οικονοµία και ακύρωση του μέλλοντος Σημείωση στο τέλος του νεοφιλελευθερισμού Εδώ και μια δεκαετία ζούμε υπό οικονομική κρίση, υπό τις μεταστάσεις της και τα αποτελέσματά της. Επίσης, από την αρχή του αιώνα, ζούμε υπό επαναλαμβανόμενες κρίσεις ασφαλείας και τις προσπάθειες του κράτους να τις αποτρέψει. Αυτό το άρθρο αντιπαραβάλλει τις κρατικές πολιτικές έναντι αυτών των δύο τύπων κρίσης· ειδικότερα, αντιπαραβάλλει […] 4003 λέξεις 31/05/2019
Η σχέση των μαθηματικών με τη μουσική και η αλληλεπίδρασή τους με τον άνθρωπο και την κοινωνία Η μουσική και τα μαθηματικά είναι δύο από τις αρχαιότερες τέχνες-επιστήμες του κόσμου, συνυφασμένες με τη φύση του ανθρώπου. Πεποίθησή μας είναι ότι τέχνη και επιστήμη αποτελούν δύο εκφάνσεις του ίδιου φαινομένου, αλληλοεξαρτώνται, αλληλοσυμπληρώνονται, ενυπάρχουν η μία στην άλλη. Επιπλέον, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι είναι δύο γλώσσες παγκόσμιες με τις οποίες μπορούν να επικοινωνήσουν […] 4517 λέξεις 08/05/2019
Ο Μαρξ και οι εικαστικές τέχνες Παρ’ ότι τόσο κατά το δεύτερο μισό του 19ο αιώνα όσο και κατά την περίοδο γύρω από την Οκτωβριανή Επανάσταση διαμορφώθηκαν στο πεδίο της καλλιτεχνικής πρακτικής πειραματικές εκδοχές που επεχείρησαν να αναχθούν στη σκέψη του Μαρξ, το θεωρητικό ενδιαφέρον για τις περί τέχνης απόψεις του είναι πιο όψιμο. Πράγματι, οι «αισθητικές» του θέσεις δεν είχαν […] 10708 λέξεις 08/05/2019
«Μάης» 50 χρόνια μετά – Ανιχνεύοντας τις τάσεις και τις δυναμικές του με μια οπτική από το μέλλον Μάης 1968 – Ρωγμή από το μέλλον του Βασίλη Μηνακάκη Εκδόσεις ΚΨΜ, Αθήνα, 2018 Η επέτειος των 50 χρόνων από τα γεγονότα του Μάη του 1968 αποτέλεσε μια σπουδαία αφορμή για την επανεκκίνηση της κουβέντας –εντός του χώρου της αριστεράς και όχι μόνο– γύρω από τις δυνατότητες εξεγέρσεων και επαναστάσεων στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Ειδικά […] 1286 λέξεις 18/04/2019
Ένα λογοτεχνικό κείμενο με θέμα την επανάσταση και πλοκή τη ζωή του συγγραφέα Αναμνήσεις ενός Επαναστάτη (1905-1941) του Victor Serge Εκδόσεις Ακυβέρνητες Πολιτείες, δεύτερη και αναθεωρημένη έκδοση Οι αναμνήσεις ενός επαναστάτη θα μπορούσε να είναι η συναρπαστική αφήγηση της ζωής ενός απλού τυπογράφου που είχε αφιερωθεί στον αγώνα για την χειραφέτηση. Συμμετείχε σχεδόν σε όλα τα μεγάλα διεθνή επαναστατικά γεγονότα της εποχής του, έζησε τις μεγάλες νίκες και […] 2233 λέξεις 18/04/2019
Η διπλή κίνηση μεταξύ αγοράς και κοινωνίας Ο Μεγάλος Μετασχηματισμός: Οι πολιτικές και κοινωνικές απαρχές του καιρού μας, του Καρλ Πολάνυι Εκδόσεις Νησίδες, Φεβρουάριος 2007 Ο μεγάλος μετασχηματισμός είναι ένα βιβλίο που έχει επηρεάσει όσο λίγα την πολιτική σκέψη και την κοινωνιολογική έρευνα, καθώς είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της θεσμιστικής προσέγγισης στην κοινωνιολογία και στην πολιτική οικονομία. Πρόκειται για ένα […] 1638 λέξεις 18/04/2019
Μια προκλητική αυτοβιογραφία Οι Λέξεις, του Jean-Paul Sartre (μτφρ.: Ειρήνη Τσολακέλη, επιμ.: Σταύρος Πετσόπουλος) Ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, φιλόσοφος, λογοτέχνης και κριτικός, δεσπόζουσα προσωπικότητα της γαλλικής διανόησης και κουλτούρας στον 20ό αιώνα, υπήρξε επιπλέον ο βασικός εκπρόσωπος του υπαρξισμού, διατηρώντας, όμως, παράλληλα μια πολυεπίπεδη και ετερόδοξη σχέση τόσο με τον μαρξισμό όσο και με τον κομμουνισμό. Πολιτικός ακτιβιστής και […] 1353 λέξεις 18/04/2019
Περιεχόμενα ένατου τεύχους Τετράδια Μαρξισμού, 09 χειμώνας 2019, με αφιερώματα στα εκατό χρόνια από την ίδρυση του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) και της ΓΣΕΕ 877 λέξεις 05/04/2019
Ευρωνατοϊκή ολοκλήρωση των δυτικών Βαλκανίων: επιδιώξεις και αντιστάσεις Μετά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος της 30ής Σεπτέμβρη στη γειτονική Δημοκρατία της Μακεδονίας, το «Μακεδονικό» εισέρχεται στην τελική του φάση. Οι καταιγιστικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών στη νέα προσπάθεια διευθέτησης του «μακεδονικού ζητήματος» επιβεβαιώνουν μία σειρά εκτιμήσεων σχετικά με τη φύση του ζητήματος και τα ειδικά διακυβεύματα γύρω απ’ αυτό. Πρώτον, πρόκειται για μια κίνηση […] 889 λέξεις 24/03/2019
Οι αντιθέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας γενικεύονται σε μια περιοχή γενικευμένης αστάθειας Η Μέση Ανατολή, ο Καύκασος, η Κασπία, τα Βαλκάνια και η Ανατολική Μεσόγειος αποτελούν κορυφαίες «περιοχές αστάθειας» όπου παίχτηκαν και παίζονται τα σενάρια ανελέητων ανταγωνισμών και πολεμικών συγκρούσεων, με θύματα τους λαούς και έπαθλο τα κέρδη, τον έλεγχο των ενεργειακών πηγών και δρόμων, των αγορών και των ζωνών επιρροής. Η τούρκικη ολιγαρχία σε αυτή την […] 1273 λέξεις 24/03/2019
Έξοδος από τα μνημόνια και άλλα κυβερνητικά φληναφήματα Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ μαζί με την ΕΕ πανηγύρισε τον Αύγουστο 2018 την έστω και καθυστερημένη έξοδο από τα Μνημόνια. Βέβαια, τα κίνητρα του καθενός διαφέρουν. Ο μεν ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί να διασωθεί εκλογικά προβάλλοντας ότι είναι καλύτερος και πιο φιλολαϊκός διαχειριστής του αντιλαϊκού προγράμματος προσαρμογής. Η ΕΕ θέλει να δείξει ότι η κρίση της έχει ξεπεραστεί. […] 1142 λέξεις 24/03/2019
Εμπορικός πόλεμος, προστατευτισμός και παγκοσμιοποίηση Στον καπιταλισμό συνυπάρχουν οι τάσεις διεθνοποίησης («παγκοσμιοποίησης») και προστατευτισμού, και ταυτόχρονα ανταγωνίζονται. Ιδιαίτερα, στον σύγχρονο ολοκληρωτικό ανταγωνισμό των έντονων ανακατατάξεων στην κορυφή του συστήματος ενισχύεται η τάση προστατευτισμού-ανταγωνισμού εις βάρος της παγκοσμιοποίησης«συνεργασίας» με κύριο δράστη τις ΗΠΑ, που απειλούνται να εκτοπιστούν απ’ την κορυφαία θέση της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Ο οξύς οικονομικός ανταγωνισμός για αναδιανομή […] 1152 λέξεις 24/03/2019
H πρόκληση του «κοινωνικού εταιρισμού» και η αταξική ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος Εκατό χρόνια μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ το ελληνικό συνδικαλιστικό κίνημα βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Κρίση και του περιεχομένου αλλά και των μορφών εκπροσώπησης των εργατικών συμφερόντων. Κρίση που αφορά και τις τάσεις υποταγής στο κεφάλαιο, τις δυνάμεις του εργοδοτικού/ κυβερνητικού συνδικαλισμού, αλλά και τις τάσεις χειραφέτησης από το κεφάλαιο, τις δυνάμεις που με τον […] 1410 λέξεις 24/03/2019
Λατινική Αμερική: Χαμένες ψευδαισθήσεις Η ιστορία επαναλαμβάνεται. Δυστυχώς, σαν κακή φάρσα. Τον Ιούνιο του 2009, ο εκπρόσωπος των ανθρώπων Γιανομάμι της Βραζιλίας, Ντάβι Κοπενάβα, μιλώντας στο βρετανικό κοινοβούλιο προειδοποίησε ότι ένα δεύτερο κύμα πολέμου και αποικιοκρατίας, έρχεται. Ο Κοπενάβα δεν διάβασε σήματα καπνού ούτε μάσησε φύλλα ή κάποιο άλλο είδος παραισθησιογόνου φυτού. Οι άνθρωποι Γιανομάμι, μία από τις πολυπληθέστερες […] 1496 λέξεις 24/03/2019
Θανάσης Βακαλιός, Το ΜÉΤΡΟ Σκοπός μας είναι να αναδείξουμε πτυχές μιας εξέγερσης, που αν και συνέβη πριν 50 χρόνια, δεν αποτελεί για μας νεκρό παρελθόν, αλλά σε μεγάλο βαθμό και μέσα από την κριτική αποτίμησή της μπορεί να μας βοηθήσει να φωτίσουμε το παρόν και το μέλλον, χαρτογραφώντας το δρόμο για την κομμουνιστική απελευθέρωση. 2694 λέξεις 21/02/2019
Η συγκεντροποίηση της παραγωγής και της διανομής του βιβλίου Οι έμποροι της κουλτούρας, η εκδοτική βιομηχανία του εικοστού αιώνα Το βιβλίο του J. B. Thompson, Οι έμποροι της κουλτούρας (εκδόσεις Πεδίο), αποτελεί μια εκτεταμένη και λεπτομερή παρουσίαση της κατάστασης που επικράτησε στην αγγλο-αμερικανική αγορά του βιβλίου (παραγωγή και διανομή) κατά την περίοδο 2005-2009. Ο συγγραφέας αντιμετωπίζει την αγορά του βιβλίου ως ένα ευρύ πλέγμα […] 1273 λέξεις 21/02/2019
Πέρα από το προφανές και το εμπειρικό Η κουλτούρα του νέου καπιταλισμού του Ρίτσαρντ Σέννεττ «…Η κουλτούρα του νέου καπιταλισμού είναι εναρμονισμένη με μεμονωμένα συμβάντα, με προσωπικές και όχι συλλογικές αλλαγές, με δοσοληψίες και παρεμβάσεις μιας χρήσεως». «Η λειτουργία μιας σύγχρονης εταιρείας αιχμής, όπως είναι το WalMart, προσδιορίζεται από ένα σύγχρονο ηλεκτρονικό συγκεντρωτισμό στη διοίκηση της, την αποδυνάμωση των συνδικάτων τους προσωρινούς εργαζόμενους». «Η […] 1557 λέξεις 21/02/2019
Πληροφορίες και σημειώσεις για την Κοινωνία του Θεάματος Ήδη από την πρώτη του δημόσια παρέμβαση, η οποία πραγματοποιήθηκε στον χώρο του κινηματογράφου, με την ταινία Ουρλιαχτά για χάρη του Σαντ (Hurlements en faveur de Sade, 1952), ο μόλις εικοσιενός ετών Debord χαράσσει αδρά τις γραμμές που έμελλε πεισματικά να ακολουθήσει σε όλη την υπόλοιπη ζωή του. Όλα όσα έκανε και είπε έκτοτε δείχνουν […] 3325 λέξεις 21/02/2019
Οι Ρώσοι κλασικοί και η επιρροή τους στην ελληνική θεατρική σκηνή Σε μικρότερο ή αρκετά μεγαλύτερο βαθμό τα προαναφερθέντα στην περίληψη ισχύουν και για άλλους μεγάλους συγγραφείς, γνωστούς και αρκετά διαβασμένους στη χώρα μας, όπως ο Νικολάι Γκόγκολ ο οποίος δεν έχει μόνο θεατρικό ρεπερτόριο, ο Ιβάν Τουργκένιεφ ή ακόμη και ο θεωρούμενος πατριάρχης της ρωσικής λογοτεχνίας Αλέξανδρος Πούσκιν όπως και ο ποιητής Μιχαήλ Λέρμοντοφ. Ο […] 3823 λέξεις 21/02/2019
Η κρίση του Ευρώ: Αίτια και συνέπειες Το 2007-2008 η έκρηξη της κερδοσκοπικής φούσκας αποφεύχθηκε με μαζικές ενέσεις «ρευστότητας» (κυρίως με επέκταση της πίστωσης) στον τραπεζικό τομέα. Ωστόσο, οι τράπεζες χρησιμοποίησαν τη ρευστότητα αυτή για να κερδοσκοπήσουν και όχι για να χορηγήσουν δάνεια στους παραγωγικούς τομείς. Από το 2008 η ΕΚΤ χορήγησε στις ευρωπαϊκές τράπεζες χρήμα με επιτόκιο 1%. Με τα χρήματα […] 6347 λέξεις 21/02/2019
Ο Επιτάφιος του Γιάννη Ρίτσου: Ένα «μοιρολόι» ύμνος της ζωής και του αγώνα στον Τάσο Τούση Ο Γιάννης Ρίτσος γεννήθηκε στη Μονεμβασιά, την Πρωτομαγιά του 1909. Προερχόταν από ευκατάστατη οικογένεια. Ωστόσο, από νωρίς η οικογένειά του γνώρισε την οικονομική καταστροφή, αλλά και τη δυστυχία. Το 1921 πεθαίνει από φυματίωση ο μεγάλος του αδελφός και λίγο αργότερα ο Ρίτσος χάνει τη μητέρα του από την ίδια αρρώστια. Κάποια χρόνια […] 8851 λέξεις 21/02/2019
Σύνδεση μισθού-παραγωγικότητας: Κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις: Η απεργία της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ 1988 Η δεκαετία του 1980 χαρακτηρίστηκε από μια αύξηση των κοινωνικών και πολιτικών διεργασιών που ακολούθησε το αίτημα της «Αλλαγής» που διακήρυττε προεκλογικά το ΠΑΣΟΚ. Το αίτημα αυτό συνοδεύτηκε από μια αύξηση των απαιτήσεων των συλλογικών υποκειμένων για βελτίωση κάθε πτυχής της καθημερινότητάς τους. Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν μια εκρηκτική εικόνα όξυνσης των απεργιακών κινητοποιήσεων, που […] 5895 λέξεις 21/02/2019
Περιεχόμενα όγδοου τεύχους Τετράδια Μαρξισμού, 08 χειμώνας 2018, με αφιέρωμα στο 1968 – Το ίχνος του Μάη μισό αιώνα μετά 915 λέξεις 19/11/2018