Τετράδια Μαρξισμού

Από την κακοδαιμονία της «εξάρτησης» στην «Αλλαγή» Κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, η ελληνική Αριστερά βρίσκεται ενώπιον μιας πολυεπίπεδης μεταμόρφωσης του ελληνικού οικονομικού και κοινωνικού σχηματισμού. ΚΚΕ και ΕΔΑ, επερωτώντας ευθέως το εύρος και τα χαρακτηριστικά της αναπτυξιακής-παραγωγικής διαδικασίας, θα διαβάσουν τη σύγχρονή τους οικονομική πραγματικότητα υπό το θεωρητικό πρίσμα της εξάρτησης και της υπανάπτυξης, προσεταιριζόμενα αναλυτικά σχήματα που προσιδιάζουν στις νεομαρξιστικές θεωρίες. 4797 λέξεις 17/08/2019
Οι θεωρήσεις για την οικονομική ανάπτυξη και τη γεωστρατηγική θέση της Ελλάδας και η εθνική δημοκρατική αλλαγή στα προγράμματα της ΕΔΑ Η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά πρωταγωνίστησε στις πολιτικές εξελίξεις στην Ελλάδα κατά τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 αποτελώντας τον κύριο εκφραστή των θέσεων της κομμουνιστικής και της ευρύτερης Αριστεράς 6461 λέξεις 17/08/2019
Η 6η Ολομέλεια του 1934 και σύγχρονες θέσεις του ΚΚΕ για τον ελληνικό καπιταλισμό και τη στρατηγική Το άρθρο διερευνά το ζήτημα της επαναστατικής στρατηγικής στις αναλύσεις του ΚΚΕ. Η ανάλυση εστιάζει σε δυο διακριτές ιστορικές περιόδους, σε αναφορά με δύο βασικά κομματικά ντοκουμέντα: τις Αποφάσεις της 6ης Ολομέλειας της ΚΕ του ΚΚΕ του 1934 και το Πρόγραμμα του ΚΚΕ του 19ου Συνεδρίου το 2013 12413 λέξεις 17/08/2019
Αφιέρωμα: 100 χρόνια ΓΣΕΕ Το σύντομο αυτό αφιέρωμα των Τετραδίων Μαρξισμού στην ιστορία του εργατικού κινήματος, με αφορμή τη συμπλήρωση των εκατό χρόνων από την ίδρυση της ΓΣΕΕ, επιχειρεί να ανοίξει τη συζήτηση σχετικά με την ανάγκη αναγέννησης και ταξικής ανασυγκρότησης του εργατικού κινήματος στο σήμερα. 752 λέξεις 14/08/2019
Οι αγώνες των βιομηχανικών εργατών της μεταπολίτευσης Στο συγκεκριμένο δοκίμιο επιχειρείται η συνοπτική εξιστόρηση της διαδρομής του ελληνικού εργατικού κινήματος από τις απαρχές του 20ού αιώνα μέχρι την ίδρυση της ΓΣΕΕ. 7019 λέξεις 14/08/2019
Επανεξετάζοντας τις απαρχές του ελληνικού εργατικού κινήματος Στο συγκεκριμένο δοκίμιο επιχειρείται η συνοπτική εξιστόρηση της διαδρομής του ελληνικού εργατικού κινήματος από τις απαρχές του 20ού αιώνα μέχρι την ίδρυση της ΓΣΕΕ. 5964 λέξεις 13/08/2019
Το κίνημα κατά της ανεργίας Η ανεργία είναι ζήτημα στρατηγικής σημασίας για την εργατική τάξη και το κεφάλαιο. Τα ζητήματα στρατηγικής σημασίας χρειάζονται προτάσεις τόσο τακτικού χαρακτήρα όσο και λύσεις στρατηγικού χαρακτήρα. 8328 λέξεις 13/08/2019
Samir Amin Ένας μαρξιστής θεωρητικός O Samir Amin πάντα περιέγραφε τον εαυτό του ως μαρξιστή. Έχοντας κριτική σκέψη, εστίασε στη μελέτη των θεωριών του ιμπεριαλισμού. Ωστόσο, το έργο του διαφέρει ξεκάθαρα από τον «ορθόδοξο» μαρξισμό. 3370 λέξεις 11/08/2019
Πολιτισμός και τέχνη Στο διακηρυκτικού χαρακτήρα κείμενο που ακολουθεί εκτίθεται με έναν συνοπτικό τρόπο η απόφαση της Συντακτικής Επιτροπής να θέσει εκ νέου τους στόχους και να αναδιαρθρώσει στη βάση αυτών τη δομή της ενότητας «Πολιτισμός-Τέχνη» του περιοδικού Τετράδια Μαρξισμού. 1390 λέξεις 11/08/2019
Ο Μαρξ και ο Ένγκελς για την αισθητική Το κείμενο του Γκέοργκ Λούκατς που ακολουθεί αποτελεί μια ελαφρώς συνεπτυγμένη εκδοχή του προλόγου που ο ίδιος συνέταξε για μια ουγγρική έκδοση μιας ανθολογίας κειμένων του Μαρξ και του Ένγκελς για την αισθητική. 7083 λέξεις 11/08/2019
Μαρξισμός και νεοελληνική λογοτεχνία: συνοπτικό διάγραμμα Η επίδραση του μαρξισμού στο νεοελληνικό λογοτεχνικό πεδίο υπήρξε βαθιά και σύνθετη και σαφώς συνεχίστηκε και μετά τη δεκαετία του 1970. Οδήγησε και σε έργα αισθητικώς και καλλιτεχνικώς λειτουργικά, αλλά και σε καταθέσεις των οποίων το βαρύ ιδεολογικό περίβλημα σε συνδυασμό με την όχι ανεπτυγμένη τεχνική επάρκεια των συγγραφέων συμπίεσε ή και μηδένισε τον βαθμό καλλιτεχνικής δραστικότητας 5121 λέξεις 11/08/2019
Ναζίμ Χικμέτ Ο Ναζίμ Χικμέτ υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους κομμουνιστές ποιητές του 20ού αιώνα. Η μορφή του συγκαταλέγεται ανάμεσα στους ογκόλιθους της τέχνης που υπηρέτησαν την υπόθεση της κοινωνικής απελευθέρωσης όπως ο Γκόρκι, ο Μπρεχτ, ο Μαγιακόφσκι και μία σειρά άλλοι. 4122 λέξεις 11/08/2019
Μπολώνια-Ίντερ, ξερό άσσος ή το παλιό μου εργοστάσιο Δεν ήταν η πρώτη φορά που ψαχούλευα την παλιά σχολική σάκα, την παλιά δερμάτινη σχολική σάκα με τις πολύχρωμες καρτέλες, που συχνά γινόταν αντικείμενο καταφυγής και νοσταλγίας αφού στα εντόσθιά της είχε τις καρτέλες με τα ένσημα από τις δουλειές που κατά καιρούς είχα κάνει. 3087 λέξεις 11/08/2019
Κριτική ανάλυση της ιστορικής πορείας της ΕΣΣΔ Με το βιβλίο αυτό ο Περικλής Παυλίδης, όπως και με το προηγούμενο Το φαινόμενο της γραφειοκρατίας στην ΕΣΣΔ, εστιάζει την έρευνά του στην ανάδειξη του αντικειμενικού χαρακτήρα, των χαρακτηριστικών και των αντιφάσεων της σοβιετικής κοινωνίας, που αναπόδραστα αναδείχθηκαν στις συνθήκες του 20ού αιώνα στο εγχείρημα οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, ανεξάρτητα από τις πολιτικές στάσεις και επιλογές των διαφόρων ηγεσιών. Αυτές οι αναπόφευκτες αντιφάσεις στις συγκεκριμένες συνθήκες έθεταν αναπόδραστα, μη υπερβάσιμα όρια κίνησης των πολιτικών επιλογών και ενεργειών της όποιας πολιτικής και κρατικής ηγεσίας. 1768 λέξεις 09/08/2019
Εργασία και μονοπωλιακό κεφάλαιο Το βιβλίο του Harry Braverman, Εργασία και μονοπωλιακό κεφάλαιο, η υποβάθμιση της εργασίας στον εικοστό αιώνα, εκδόθηκε για πρώτη φορά πριν από 45 χρόνια από τις εκδόσεις του Monthly Review. Αποτελεί ένα από τα πιο πολυσυζητημένα βιβλία του 20ού αιώνα σε πληθώρα επιστημονικών πεδίων, καθώς η απήχησή του ήταν τόσο μεγάλη, ώστε οι αντιπαραθέσεις γύρω από αυτό να λάβουν το προσωνύμιο «μπρεϊβερμανία» (Bravermania). 1943 λέξεις 09/08/2019
Ο παραληρηματικός αντικομμουνισμός ως κυρίαρχη (και παρακμιακή) αστική ιδεολογία Κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις Τροπή το βιβλίο του Δημήτρη Μαργαρίτη (στο εξής ΔΜ) Οι εκλεκτικές συγγένειες των ολοκληρωτισμών: κομμουνισμός-φασισμός-ναζισμός. Στο βιβλίο του ΔΜ λείπει σαφώς η επιστημονική ανάλυση και συχνά αυτή αντικαθίσταται από μια φλύαρη παράθεση δηλώσεων, διαπνεόμενη από πολιτικές ιδεοληψίες και φοβίες της φιλελεύθερης/νεοφιλελεύθερης διανόησης, του αφοσιωμένου στην καπιταλιστική νομιμότητα Κέντρου και […] 5159 λέξεις 09/08/2019
Editorial – Η άνοδος της Ακροδεξιάς ως μορφή αντιδραστικοποίησης της αστικής πολιτικής και η απάντησή μας Η άνοδος της Ακροδεξιάς και νεοφασιστικών κομμάτων παγκοσμίως και η επιστροφή βαθιά συντηρητικών και αντιδραστικών ιδεολογικών ρευμάτων, ακόμα και αν υπερτονίζεται από την αστική σκέψη και τους μηχανισμούς του θεάματος, αποτελεί μια πραγματικότητα. Είτε ως σκιάχτρο που μπροστά του μοιάζει ακμαία και όμορφη η παρακμάζουσα αστική δημοκρατία, είτε ως πραγματική απειλή προς τους πληβείους κάθε […] 2871 λέξεις 16/07/2019
Περιεχόμενα 10ου τεύχους Τετράδια Μαρξισμού, 10 καλοκαίρι 2019, με αφιέρωμα σε Ακροδεξιά, φασισμό και σύγχρονο καπιταλισμό. 766 λέξεις 16/07/2019
Ο παγκόσμιος καπιταλισμός εμπρός στο 2019: αναταραχές και ανησυχία Το τέλος του 2018 και η αρχή του 2019 σημαδεύτηκαν από μία σχεδόν γενικευμένη αναταραχή στις μεγάλες χρηματιστηριακές αγορές αλλά και από απαισιόδοξες προβλέψεις από όλα σχεδόν τα σημαντικά οικονομικά κέντρα της Δύσης. Ενδεικτικά, η Wall Street Journal προβλέπει «λιγότερη μεγέθυνση και περισσότερη αβεβαιότητα», ενώ το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα μειώνουν τις προβλέψεις τους […] 1285 λέξεις 15/07/2019
Το φάντασμα του Άμλετ δεν είναι πια εδώ (ή όταν κυβερνά η Ακροδεξιά) Οι χώρες του Βορρά αποτελούσαν πάντοτε ένα σημείο αναφοράς στα δημοκρατικά δικαιώματα και τις εργατικές διεκδικήσεις. Ρατσισμός, ανεργία και ανέχεια φαίνονταν να είναι προβλήματα που αποτελούσαν μια μακρινή ανάμνηση της περιόδου μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τον περασμένο Νοέμβρη όμως η δανέζικη κυβέρνηση υπερψήφισε στη βουλή ένα νομοσχέδιο που εξορίζει ανθρώπους που έχουν κάνει αίτηση […] 1297 λέξεις 15/07/2019
Η νεοφασιστική πρόκληση και το ζήτημα του εθνικισμού Η απόπειρα εμφάνισης του εθνικισμούνεοφασισμού με μαζικούς όρους στη μαθητιώσα νεολαία με πρόσχημα τα ζητήματα του Μακεδονικού και της Β. Ηπείρου, τον περασμένο Νοέμβριο, αναχαιτίστηκε. Ωστόσο, η συζήτηση γύρω από τη μάχη που δόθηκε και τις αντιλήψεις, που αντιπαρατέθηκαν για τον εθνικισμό και το νεοφασισμό, είναι όσο ποτέ αναγκαία. Η συζήτηση ξετυλίχθηκε γύρω από το […] 1406 λέξεις 15/07/2019
Δήμος Θέος: ο σκηνοθέτης, ο διανοούμενος, ο δάσκαλος Η ανάπτυξη του βάθους πεδίου καθαρότητος, η παράλληλη δράση, η σύνθεση της εικόνας, η φόρμα, η γραμμή και το περιεχόμενο, η δομική θεωρία στο έργο τέχνης, μερικά από τα αισθητικά θέματα που τον απασχολούσαν. Πίστευε ότι η μεταφορά και ο συμβολισμός είναι βασικά στοιχεία της τέχνης που απογειώνουν το καλλιτεχνικό έργο. Στο φιλοσοφικό πεδίο, θεωρούσε […] 1833 λέξεις 15/07/2019
Ανιχνεύοντας το παρελθόν με το βλέμμα στο μέλλον, μισό αιώνα μετά το 1968: κριτικές προσεγγίσεις Αποτελεί κοινότυπη και συχνά οδυνηρή διαπίστωση ότι ο χρόνος περνά τόσο γρήγορα που οι άνθρωποι αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν το πέρασμά του. Το παρελθόν όσο μακρινό και αν είναι, διατηρεί πάντοτε το ίχνος του στο παρόν και με αυτή την έννοια επηρεάζει εν μέρει και το μέλλον. Αν αυτή η διαλεκτική του χρόνου ισχύει για τις […] 1677 λέξεις 13/06/2019
Εξέγερση και επανάσταση Το άρθρο του Roger Garaudy (1913- 2012) «Εξέγερση και επανάσταση» [“Revolte et R ΄ evolution”] έχει τη δική ΄ του μικρή ιστορία. Γράφτηκε μέσα στη ροή ή, ορθότερα, στη δίνη των γεγονότων της άνοιξης του ’68 και δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο τεύχος Απριλίου-Μαΐου 1968 του περιοδικού De΄mocratie nouvelle. Στη συνέχεια, το 1970, συμπεριλήφθηκε στο […] 5209 λέξεις 13/06/2019
Ο Αλτουσέρ για τον Μάη του ’68 Ο Λουί Αλτουσέρ γεννήθηκε το 1918 στην Αλγερία και πέθανε το 1990 στο Παρίσι. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους μαρξιστές φιλοσόφους της μεταπολεμικής περιόδου και ήταν μέλος του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος από το 1948 μέχρι τον θάνατό του. Δεσπόζουσα θέση στις φιλοσοφικές αναφορές του κατείχαν εξαρχής τα φιλοσοφικά δοκίμια του Μάο, ένα γεγονός που ασφαλώς […] 8208 λέξεις 13/06/2019
Η Επίσκεψη στον Γκέοργκ Λούκατς Όλοι ήμασταν ενθουσιασμένοι, που θα συναντούσαμε τον γηραιό σύντροφο. Εγώ του είχα γράψει προηγουμένως μια επιστολή, για να του παρουσιάσω κατά κάποιο τρόπο τις ιδέες και τα ερωτήματά μας. Αρχικά πήγαμε στον Φραντς Γιάνοσι (Franz Janossy), τον γιο του Λούκατς. Από τον γιο του πληροφορηθήκαμε τη διεύθυνση της δουλειάς του πατέρα του και της μητέρας […] 620 λέξεις 06/06/2019
Πέντε ζητήματα σχετικά με την επικαιροποίηση της σκέψης του Λούκατς από τον Ρούντι Ντούτσκε Ο δυτικογερμανικός Μάης δεν αποτέλεσε ούτε ένα μεγάλων διαστάσεων εξεγερσιακό γεγονός κατά το πρότυπο του γαλλικού, ούτε μια μακράς διαρκείας περίοδο ταξικών αγώνων και συγκρούσεων κατ’ αναλογία του ιταλικού, αλλά έναν διετή (1967-1969), σχετικά χαμηλής έντασης, αναβρασμό, ο οποίος περιελάμβανε τρεις στιγμές κορύφωσης: τη διαδήλωση ενάντια στην επίσκεψη του Σάχη της Περσίας στο Βερολίνο (2 […] 4982 λέξεις 06/06/2019
Ο γαλλικός Μάης μέσα από τα συνθήματά του Στόχος τούτου του άρθρου είναι να προσδιορίσει το περιεχόμενο του γαλλικού Μάη του 1968, έτσι όπως αυτό απορρέει από τα συνθήματα που κυριάρχησαν τότε, στους τοίχους των δρόμων του Παρισιού, των πανεπιστημίων και στις διαδηλώσεις. Ανιχνεύοντας τα εκατοντάδες συνθήματα εκείνης της περιόδου εκτιμώ ότι αυτά εκφράζανε, με ποικίλους τρόπους και μέσα από τη διαφορετικότητά τους […] 5794 λέξεις 06/06/2019
Ο γαλλικός Μάης ως «διένεξη των Σχολών» Στους Ονειροπόλους (2003) του Μπερνάντο Μπερτολούτσι η πλοκή εκτυλίσσεται γύρω από τα γεγονότα του γαλλικού Μάη του ‘68. Ο Μάθιου (Μάικλ Πιτ) είναι ένας Αμερικανός φοιτητής που βρίσκεται στο Παρίσι για να τρυγήσει τους καρπούς της γαλλικής κουλτούρας. Μανιακός σινεφίλ, έρχεται σε επαφή στην Ταινιοθήκη με δύο αδέρφια, την Ιζαμπέλ (Εύα Γκριν) και τον Τεό […] 4691 λέξεις 05/06/2019
Στην κορυφή του μακρού κύματος: Ο Ερνέστ Μαντέλ και ο Μάης του 1968 Στις 9 Μάη 1968, ο σαρανταπεντάρης πλέον Ερνέστ Μαντέλ βρέθηκε στο εξεγερμένο Παρίσι, ομιλητής σε μια δημόσια εκδήλωση στη Μουτουαλιτέ, μαζί με τα νεαρά τότε στελέχη της 4ης Διεθνούς Ντανιέλ Μπενσαίντ και Ανρί Βεμπέρ. Το επόμενο βράδυ, στα οδοφράγματα του Καρτιέ Λατέν μέχρι το πρωί, ο Μαντέλ αναφωνούσε με δέος: «είναι όμορφο, είναι η επανάσταση!». […] 5270 λέξεις 04/06/2019