- «Ζήτω οι μπολσεβίκοι! Κάτω οι κομμουνιστές!» Η Οκτωβριανή Επανάσταση αντιμέτωπη με το αγροτικό ζήτημα Αναζητώντας τις ρίζες του αγροτικού ζητήματος και της σχέσης του με την επανάσταση, διαπιστώνουμε ότι αυτό εκκινεί από τις ιστορικοθεωρητικές επεξεργασίες της Καταγωγής της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του κράτους (Ενγκελς) (Engels), συναντάται στις σχετικές αναφορές κειμένων όπως η Γερμανική ιδεολογία (Μαρξ [Marx] και Ενγκελς) ή ο […]
- Ορισμένα ζητήματα στρατηγικής και τακτικής υπό το φως της Οκτωβριανής Επανάστασης Ο Τζον Ριντ (John Reed), σε λίγες γραμμές, δίνει παραστατικά και γλαφυρά μια άμεση εικόνα του επαναστατημένου λαού στο Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο. Στην τσαρική Ρωσία το πραγματικό μεροκάματο είχε πέσει στο 57,4% του 1913 και οι τιμές στα βασικά είδη ήταν 950% πάνω. Τα συνδικάτα μετρούσαν ήδη δύο εκατομμύρια μέλη. Οι απεργίες, […]
- Πώς «επαναλαμβάνεται» το 1917; Εξέγερση, αποφασιστικές στιγμές και επαναστατική ηγεσία Για μια νέα πρακτική του λενινισμού Γιατί στον 21o αιώνα στρεφόμαστε ξανά στη δεκαετία του 1920; Ακολουθώντας μια μεταγενέστερη διατύπωση του Λούκατς (Lukács) (1972: 110), στο άρθρο αυτό θα υποστηριχθεί ότι «η μέθοδος του Λένιν για όσα είπε ή έκανε μπορεί ακόμη να παραμένει καθοριστικό παρόν, έστω και κάτω από πολύ αλλαγμένες περιστάσεις». Αν ξεχωρίζαμε τρεις […]
- Οκτώβρης του 1917: Ένα παγκόσμιο Συμβάν Ναι, απαντάει η κυρίαρχη δοξασία. Θεωρεί μάλιστα την απάντηση αυτονόητη, οριστική και αμετάκλητη μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης το 1991. Το γεγονός αυτό πανηγυρίστηκε από τις κυρίαρχες τάξεις του κόσμου σαν «η πλήρης και τελική νίκη του φιλελεύθερου καπιταλισμού», «το αμετάκλητο τέλος του κομμουνισμού», «το οριστικό τέλος της εποχής των επαναστάσεων», ακόμα και σαν «το τέλος της Ιστορίας». Εικοσιπέντε […]
- Η ρωσική κοινωνία προς την επανάσταση του 1905 Καπιταλιστικοποίηση και κοινωνική σύγκρουση Στο ξεκίνημα του 20ού αιώνα η Ρωσία τοποθετούνταν ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις της Ευρώπης. Αλλά, όπως αναφέρει η Σίλα Φιτζπάτρικ (Sheila Fitzpatrick) στο έργο της The Russian Revolution ήταν μια Μεγάλη Δύναμη που χαρακτηριζόταν από όλους τους συγχρόνους της ως καθυστερημένη σε σχέση με τις υπόλοιπες, τη Βρετανία, τη Γερμανία και […]
- Χρονολόγιο (Α΄ Μέρος) 26/3-28/5: Η πρώτη «έφοδος προς τον ουρανό», η Κομμούνα του Παρισιού. Πάνω στα οδοφράγματα γράφονται από τον Ευγένιο Ποτιέ (Eugene Pottier) οι στίχοι για τον ύμνο της Διεθνούς. Μελοποιείται το 1888 από τον Πιερ ντε Γκαϊτέρ (Pierre De Geyter). Ο Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι (Fyodor Dostoyevsky) αφουγκράζεται το ρόγχο του τσαρισμού λέγοντας: «Ο κύβος ερρίφθη». Ιδρύεται ο […]
- Η ιντελιγκέντσια και η εργατική τάξη το 1917* Ο Τερεστσένκο (Tereshchenko), κατασκευαστής ζάχαρης και υπουργός Εξωτερικών της τελευταίας Προσωρινής Κυβέρνησης, μιλούσε σοβαρά όταν ρώτησε το ναύτη που τον συνόδευε στη φυλακή μετά την έφοδο στα Χειμερινά Ανάκτορα: «Και πώς θα τα βγάλετε πέρα χωρίς την ιντελιγκέντσια;» (Melgunov, 1972: 90). Το ερώτημα, μάλιστα, αναδεικνύει μια σημαντική διεργασία που έλαβε χώρα στην επανάσταση του 1917 […]
- Δουλεύοντας σαν αποξενωμένα και αλλοτριωμένα αυτόματα Αυτόματα του Κώστα Περούλη (Αθήνα, Αντίποδες, 2015) Το βιβλίο Αυτόματα, για το οποίο ο Κώστας Περούλης (γενν. πειραιάς 1974) τιμήθηκε με το Βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα του περιοδικού Αναγνώστης, περιλαμβάνει δέκα διηγήματα τα οποία -με εξαίρεση το τελευταίο με τίτλο «Στο λοιμωδών» που διαφέρει υφολογικά και θεματικά- εισάγουν τον αναγνώστη στον τυποποιημένο κόσμο διαφόρων επαγγελμάτων, από […]
- Μια σημαντική συμβολή στην ανάλυση της κριτικής παιδαγωγικής Απελευθερωτική και κριτική παιδαγωγική στην Ελλάδα: Ιστορικές διαδρομές και προοπτική των Γιώργου Γρόλλιου και Παναγιώτας Γούναρη (Αθήνα, Gutenberg, 2016) Το έργο αποτελεί μια συστηματική προσπάθεια αποτίμησης της παρουσίας της κριτικής και απελευθερωτικής παιδαγωγικής στην ελληνική παιδαγωγική σκέψη και εκπαίδευση από τη μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Είναι μια επιστημονική προσπάθεια από συγγραφείς που έχουν συστηματική συμβολή στην […]
- Οι τρεις λόγοι για να μελετήσουμε τον Μπουχάριν Μπουχάριν: Από την ηγεσία των μπολσεβίκων στο εκτελεστικό απόσπασμα του Μίκλος Κουν (Αθήνα, Θεμέλιο, 2007) Το ταξίδι προς στο μέλλον είναι δύσκολο και άστατο. Αλλά και το ταξίδι στο παρελθόν δεν είναι ευκολότερο. Πολύ περισσότερο, όταν γίνεται ακριβώς για να ξεδιαλύνει την αινιγματική αοριστία ενός επιθυμητού και επιδιωκόμενου μέλλοντος, ικανού να επιδρά στις ανθρώπινες συμπεριφορές στο δύσκολο […]
- Λένιν: Ένας επαναστάτης που «αρνείται» να γίνει μακρινή ανάμνηση Βλαντίμιρ Λένιν του Lars T. Lih (Αθήνα, εκδ. Μεταίχμιο, 2016, σ. 296) Το 2o16 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μεταίχμιο η βιογραφία του Λένιν (Lenin), έργο του βρετανού μαρξιστή και ακαδημαϊκού Λαρς Τ. Λι (Lars T. Lih). Μια βιογραφία για τον Λένιν ειδικά για τους αγωνιστές στην Ελλάδα δεν είναι ένα αυτονόητο πράγμα. Οι ιδέες που […]
- John Reed Club Νέας Υόρκης: «Προσχέδιο Μανιφέστου» Η ανθρωπότητα διανύει την πιο βαθιά κρίση στην ιστορία της. Ο παλιός κόσμος πεθαίνει· ένας καινούριος γεννιέται. Ο καπιταλιστικός πολιτισμός, που είχε κυριαρχήσει στην οικονομική, πολιτική και πολιτιστική ζωή των ηπείρων, βρίσκεται σε διαδικασία παρακμής. Έλαβε θανάσιμο χτύπημα κατά τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο που γέννησε. Τώρα γεννάει νέους και πιο καταστροφικούς πολέμους. Την ίδια στιγμή η […]
- «Εμάς η δουλειά μας είναι να νιώθουμε…» «Εμάς η δουλειά μας είναι να νιώθουμε και όχι να δημιουργούμε». Αυτά τα λόγια βάζει στο στόμα του ήρωά του Ιάκωβου Πάσιγκοφ ο Ιβάν Τουργκένιεφ (Ivan Turgenev). Ο Ιάκωβος είναι μια ποιητική φύση που δεν γράφει ποίηση ή μάλλον ακριβώς επειδή δεν χρειάζεται να γράφει ποίηση. Είναι η στιγμή που η ύπαρξη απεκδύεται ως άχρηστη […]
- Μαρξισμός και θρησκεία: Θεωρία και πολιτική Θεωρητικά υπάρχει το ασύμβατο ανάμεσα στην κοσμοαντίληψη της θρησκείας (της θεολογίας) και του μαρξισμού, με προεκτάσεις στη φιλοσοφία του ανθρώπου, τη στάση του απέναντι στην κοινωνία και τον εαυτό του, αλλά και την αντίληψή του για τον κόσμο του μέλλοντος. Αυτή η διαφορά, με τη μορφή της κάθετης αντιπαράθεσης, παρακολουθεί τη σχέση Διαφωτισμού και μαρξισμού, από […]
- Η ηγεμονία στον Γκράμσι Αποσαφηνίσεις πάνω στην ηρωική πορεία μιας έννοιας Το ζήτημα της ηγεμονίας, της κατάκτησης και διατήρησης της εξουσίας απασχόλησε εξ υπαρχής την πολιτική φιλοσοφία και θεωρία. Η ηγεμονία αποτελεί το κομβικό εκείνο ζήτημα, την αναμέτρηση με το οποίο δεν μπορεί να αποφύγει καμία αξιόπιστη πολιτική εναλλακτική πρόταση του κρατούντος κοινωνικο-οικονομικού σχηματισμού. Ιστορικά, ο όρος ηγεμονία χρησιμοποιήθηκε […]
- Οι αντιφάσεις της ευρωπαϊκής ενοποίησης Β΄ Μέρος Μέρος Β΄ Ενώ εντός της ΕΕ υπάρχει ένα έθνος που είναι οικονομικά κυρίαρχο, δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για τη στρατιωτική ισχύ. Στο στρατιωτικό πεδίο, όχι μόνο δεν υπάρχει κάποια ξεκάθαρη υπεροχή κάποιου έθνους έναντι των υπολοίπων, αλλά και κάθε κράτος-μέλος έχει τα δικά του στρατιωτικά μέσα για να προωθεί τα δικά του συμφέροντα. Αυτός […]
- Τι είναι ηθικό πλεονέκτημα… και πώς το χάνουμε Κράτος, χώρα μπερδεμένη στην Ευρώπη τυλιγμένη. Δώσ’ της κλότσο ν’ αρχινίσει Γερμανούς να προσκυνήσει… Μια φορά κι έναν καιρό, παιδιά μου, χίλια μύρια κύματα μακριά απ’ τ’ Αϊβαλί υπήρχε μια μικρή χώρα. Ήτανε χώρα πανέμορφη, με βουνά και λαγκάδια, μ’ ακρογιαλιές δειλινά, αλλά οι καλομοίρες, σαν την προικίζανε, πολλά καλά της δώκανε, αλλά ξεχάσανε να […]
- Ποινολόγιο ανέργων: Η φτώχεια είναι πιο φρόνιμη αν νιώθει ότι φταίει*… Οι πολιτικές του workfare, εντός των οποίων εντάσσεται και η πρόταση για το ποινολόγιο, φυσικοποιούν και κανονικοποιούν τη φτώχεια των εργαζομένων και την ανασφαλή εργασία.
- Ελευσίνα – Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2021 Η Αγέλαστος Πέτρα και οι δέσμιοι των πολιτιστικών μνημονίων. Γράφει ο Μάκης Γεωργιάδης.
- Φιντέλ Κάστρο: Ο θάνατος ενός μεγάλου επαναστάτη Πατρίδα ή θάνατος! Αυτό ήταν το σύνθημα από καταβολής της Κουβανικής Επανάστασης.
- Περί «σοβαρής Χρυσής Αυγής» και άλλων δαιμονίων Ο ναζισμός δεν ανήκει στο παρελθόν, δεν είναι κάποια παρέκκλιση από τη δημοκρατία ή την ανθρώπινη φύση, αλλά η πιθανή κατάληξη μιας παρηκμασμένης καπιταλιστικής κοινωνίας.
- Εκλογή Τραμπ: Μια αντιδραστική τομή με πολυσήμαντες συνέπειες Ένα χρόνο πριν και μόνο η ιδέα της εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ (Donald Trump) προκαλούσε ειρωνικά μειδιάματα. Τελικά, κέρδισε τις εκλογές, χάρις σε ένα παρωχημένο, αναχρονιστικό και εντελώς ταξικό, όπερ και απολύτως θεμιτό και χρήσιμο, εκλογικό σύστημα. Στις 20 Γενάρη αυτό που κάποτε θεωρείτο αδιανόητο, έγινε πραγματικότητα: ο Τραμπ ορκίστηκε πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών. Η […]
- Πρόλογος Α’ Μέρους Αφιερώματος: 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση Διαβάζοντας το παρελθόν, ανιχνεύοντας το μέλλον Η Ρώσικη Επανάσταση του 1917, που ξέσπασε στην καρδιά του μεγάλου πολέμου, αποτέλεσε μια απάντηση σε όσους θεωρούσαν τον καπιταλισμό αιώνιο σύστημα, τον «καλύτερο των δυνατών κόσμων». Στο πλαίσιο αυτής της σκέψης, οι όποιες δυσλειτουργίες του -πόλεμοι, δυστυχία, γενοκτονίες, ακραία εκμετάλλευση και εξάντληση των ανθρώπων και της φύσης- δεν […]
- Συνόψεις άρθρων του αφιερώματος του 3ου τεύχους 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση - Α΄ ΜΕΡΟΣ
- Περιεχόμενα τρίτου τεύχους Τετράδια Μαρξισμού, 03 άνοιξη 2017, αφιερωμένο στα 100 χρόνια από την Οκτωβριανή Επανάσταση
- Editorial – Η παντοτινή αυγή του Οκτώβρη Οι άνθρωποι κάνουν την ιστορία τους, αλλά δεν μπορούν να την κάνουν όπως τους αρέσει· δεν την κάνουν κάτω από συνθήκες που επιλέγουν οι ίδιοι, αλλά κάτω από συνθήκες που αντιμετωπίζουν άμεσα, που έχουν μεταβιβαστεί από το παρελθόν.
