- Οι εμφύλιοι πόλεμοι στην επανάσταση του 1821 Η αστική άποψη, κατά κανόνα, υποτιμά τους εμφυλίους πολέμους ως μία θλιβερή και όχι καθοριστική εξαίρεση, που υπερβαίνεται απ’ τους αντιμαχόμενους χάριν της εθνικής ενότητας και της κοινής βούλησης για τη νίκη της Επανάστασης.
- Πορεία της αστικής δημοκρατίας προς τον «κοινοβουλευτικό ολοκληρωτισμό» Η έξαρση του αυταρχισμού δεν είναι νεοφανής στην αστική δημοκρατία.
- Η συμβολή του αναθεωρητισμού στην απενοχοποίηση και άνοδο του φασισμού Η συντριπτική ήττα του φασισμού στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και τα αισθήματα αποτροπιασμού που γεννήθηκαν στην ανθρωπότητα απ’ τη γενοκτονία που εξαπέλυσε εις βάρος κοινωνικών και εθνικών ομάδων, τις οποίες οι Ναζί θεωρούσαν κατώτερες και επικίνδυνες, δημιούργησαν την εντύπωση ότι ο φασισμός είχε τεθεί πλέον εκτός ιστορίας.
- Κριτική ανάλυση της ιστορικής πορείας της ΕΣΣΔ Με το βιβλίο αυτό ο Περικλής Παυλίδης, όπως και με το προηγούμενο Το φαινόμενο της γραφειοκρατίας στην ΕΣΣΔ, εστιάζει την έρευνά του στην ανάδειξη του αντικειμενικού χαρακτήρα, των χαρακτηριστικών και των αντιφάσεων της σοβιετικής κοινωνίας, που αναπόδραστα αναδείχθηκαν στις συνθήκες του 20ού αιώνα στο εγχείρημα οικοδόμησης του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, ανεξάρτητα από τις πολιτικές στάσεις και επιλογές των διαφόρων ηγεσιών. Αυτές οι αναπόφευκτες αντιφάσεις στις συγκεκριμένες συνθήκες έθεταν αναπόδραστα, μη υπερβάσιμα όρια κίνησης των πολιτικών επιλογών και ενεργειών της όποιας πολιτικής και κρατικής ηγεσίας.
- Μάης του ΄68 και επαναστατική κατάσταση Ο Μάης αποτέλεσε κυρίως αυθόρμητη εξέγερση που έθεσε και διεκδίκησε αγωνιστικά προωθημένα αιτήματα, εν πολλοίς, μη ανεκτά απ’ την άρχουσα τάξη. Δεν έθεσε όμως ζήτημα εξουσίας ούτε διεκδίκησε επαναστατικά την εξουσία, που αποτελεί την κυρίαρχη αποστολή της επανάστασης και sine qua non όρο για την προώθηση των σοσιαλιστικών-κομμουνιστικών μετασχηματισμών. Υπήρξε όμως επαναστατική κατάσταση, με ασύμμετρη […]
- Εμπορικός πόλεμος, προστατευτισμός και παγκοσμιοποίηση Στον καπιταλισμό συνυπάρχουν οι τάσεις διεθνοποίησης («παγκοσμιοποίησης») και προστατευτισμού, και ταυτόχρονα ανταγωνίζονται. Ιδιαίτερα, στον σύγχρονο ολοκληρωτικό ανταγωνισμό των έντονων ανακατατάξεων στην κορυφή του συστήματος ενισχύεται η τάση προστατευτισμού-ανταγωνισμού εις βάρος της παγκοσμιοποίησης«συνεργασίας» με κύριο δράστη τις ΗΠΑ, που απειλούνται να εκτοπιστούν απ’ την κορυφαία θέση της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας. Ο οξύς οικονομικός ανταγωνισμός για αναδιανομή […]
- Κριτική εξέταση βασικών αντιλήψεων του Αντόνιο Γκράμσι: Υπάρχει άποψη Γκράμσι; Το προκλητικό, ρητορικό προφανώς, ερώτημα τίθεται για διττό λόγο: Λόγω της αντινομικότητας βασικών θέσεων του Γκράμσι, όπως προσφυώς τις προσδιορίζει ο Πέρι ‘Αντερσον (Perry Anderson), αλλά και άλλοι αναλυτές· και το κυριότερο, γιατί αυτή η αντινομικότητα είναι πρόσφορη στη συνειδητή ή όχι ιδεολογική ιδιοποίηση από διαφορετικά και αντίπαλα ρεύματα. ‘Αλλα, όπως ο […]
- Αστικές προσεγγίσεις για την Οκτωβριανή Επανάσταση εκατό χρόνια μετά Η ελληνική αστική σκέψη στην ερμηνεία και αξιολόγηση της Οκτωβριανής Επανάστασης ακολουθεί, σε γενικές γραμμές, τις συντεταγμένες της παγκόσμιας αστικής σκέψης. Ακολουθεί τις πιο ακραίες τάσεις της αστικής ανάλυσης με πλεονάζουσα ρηχότητα, σχηματοποίηση και ακραίο αντικομμουνισμό. Στο πλαίσιο αυτό κινείται και η συσχέτιση του Οκτώβρη με το κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα με κλειδί ερμηνείας την […]
- Προβλήματα της μετάβασης από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό: Δύο απόψεις Για το χαρακτήρα των καθεστώτων του «υπαρκτού σοσιαλισμού» έχουν διατυπωθεί πολλές και διαφορετικές αντιλήψεις. Ιδιαίτερη αξία, επιστημονική και πολιτική, έχουν αναλύσεις που κινούνται στα όρια του κριτικού και μαχόμενου μαρξισμού. Ενδιαφέρουσα και γόνιμη αποδεικνύεται η συγκριτική διερεύνηση τέτοιων αναλύσεων. Ενδιαφέρουσες και γόνιμες, επί παραδείγματι, για τη διερεύνηση του θέματος είναι οι προσεγγίσεις του Κ. Κάππου […]
- Η εμπειρία του Οκτώβρη και η σχέση μεταρρύθμισης – επανάστασης στον σύγχρονο καπιταλισμό Είναι γεγονός ότι μετά την ήττα του «υπαρκτού σοσιαλισμού», του δυτικού ευρωκομμουνισμού, των ταυτοτικών αντιπαγκοσμιοποιητικών κινημάτων, το φυλλορρόημα των αντιιμπεριαλιστικών επαναστάσεων, ο αποκλεισμός κοινωνικής εναλλακτικής που κυριάρχησε, συνεπέφερε και την αντίληψη ότι η κομμουνιστική κοινωνία δεν είναι μια επιστημονική, ιστορικοϋλιστική σύλληψη, αλλά μια ουτοπική ή δυστοπική αντίληψη, με παραδειγματική αναφορά στα καθεστώτα του «υπαρκτού σοσιαλισμού», […]
- Η σχέση εθνικού και ταξικού στο στάδιο του ολοκληρωτικού καπιταλισμού Παρά την κυριαρχία της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, που υποτίθεται ότι θα υπερέβαινε και θα εκτόπιζε τον εθνικισμό και γενικά το έθνος-κράτος με την ανάπτυξη των καπιταλιστικών ολοκληρώσεων, το εθνικό ζήτημα, με αντιφατικές μορφές, αποβαίνει καίριο ζήτημα. Αυτή η αντίληψη είχε κυρίως ως θεωρητική βάση την κρατικοκεντρική αντίληψη γένεσης του έθνους-κράτους. Η αναμφισβήτητη απομείωση της ισχύος του […]
- Ο ιστορικός υλισμός στη διερεύνηση της αναγκαιότητας της κοινωνικής χειραφέτησης Η θεμελίωση της ιστορίας ως επιστήμης επιχειρείται απ’ τον αστικό ιστορικό θετικισμό στη βάση της εξακρίβωσης των γεγονότων (Carr, 2015). Ο δημιουργός του θετικισμού, ο Αύγουστος Κοντ (Auguste Comte), θεωρούσε εκτός του πεδίου της επιστήμης, ως «μεταφυσική», την αξίωση αποκάλυψης των γενικών αιτίων και χαρακτηριστικών της εξέλιξης στη φύση και την κοινωνία. Κατά την αντίληψή του, η επιστήμη δεν αιτιολογεί, αλλά καταγράφει […]
