Μια μαρξιστική κριτική Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης θεματικής, και σε συνέχεια του άρθρου μου με θέμα «Ο κομμουνισμός του Μαρξ (Marx) ως κριτική στη “ριζοσπαστική δημοκρατία” του Ερνέστο Λακλάου (Ernesto Laclau)», που δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος του περιοδικού, έρχεται η προκείμενη συγγραφή, που στρέφεται κριτικά απέναντι στην «κομμουνιστική υπόθεση» του Αλαίν Μπαντιού (Alain Badiou), εστιάζοντας […]

Νομίζω πως οι διοργανωτές του συμποσίου ενήργησαν εντελώς σωστά όταν πρότειναν να εξετάσουμε τις ιδέες του Μαρξ στην αρχική και γνήσια τους εκδοχή και να κάνουμε αυστηρή αφαίρεση από όλες τις μετέπειτα ερμηνείες και τις πρακτικο-πολιτικές συνέπειες αυτών των ιδεών. Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο, αν αναλογιστούμε τον τεράστιο ρόλο που διαδραματίζουν αυτές οι ιδέες […]

Η Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία ήταν ένα γεγονός με κοσμοϊστορική σημασία. Σηματοδότησε την πρώτη νικηφόρα προσπάθεια οικοδόμησης μιας νέας κοινωνίας, ριζικά διαφορετικής από τον καπιταλισμό. Η κατάκτηση και η διατήρηση της πολιτικής εξουσίας από τους μπολσεβίκους ενέπνευσε εκατομμύρια εργάτες, αγρότες και διανοούμενους σε άλλες χώρες, που είδαν σ’ αυτή την προσπάθεια την έναρξη μιας νέας […]

Η έναρξη οικοδόμησης μιας νέου τύπου κοινωνικής οργάνωσης μετά την επανάσταση του 1917 στη Ρωσία έθετε, μαζί με άλλα, το ζήτημα του δικαίου, των νομικών κανόνων. Οι θεμελιωτές του μαρξισμού είχαν αναφερθεί ακροθιγώς αλλά με αρκετή σαφήνεια στο θέμα (Μαρξ, 1983: 13-14· Λένιν, Τ33: 92, 94, 95). Οι πρακτικές ανάγκες της διαχείρισης της πραγματικότητας ωθούσαν […]

Στην ιστορία του εργατικού κινήματος όλοι αναγνωρίζουν την εξέχουσα θέση που κατέχει η Οκτωβριανή Επανάσταση και η προσπάθεια οικοδόμησης του σοσιαλισμού που αυτή αποπειράθηκε. Η κατάρρευση της ΣΕ, αντί να ολοκληρώσει μια συζήτηση δεκαετιών μέσα στο εργατικό κίνημα γύρω από την Οκτωβριανή Επανάσταση και τα αποτελέσματα της, αντίθετα πυροδότησε νέες. Αποτολμώντας μια ανίχνευση των έως […]

Η εμπειρία των πρώτων σοσιαλιστικών κοινωνιών, παρά το γεγονός της τελικής ήττας τους, αποτελεί πολύτιμη ιστορική παρακαταθήκη των λαών, διότι αφενός επιβεβαίωσε τη δυνατότητα των εργαζομένων να ανατρέψουν την εξουσία του κεφαλαίου, αφετέρου ανέδειξε τις αντικειμενικές αντιφάσεις και δυσκολίες του κομμουνιστικού μετασχηματισμού της κοινωνίας. Πλέον ανεπτυγμένη εκδοχή και πρότυπο των κοινωνιών αυτών αποτελεί αναμφιβόλως η […]

«Οι χώρες της ΚΟΜΕΚΟΝ το πιθανότερο είναι το 1990-2000 να προσπεράσουν στην κατ’ άτομο παραγωγή τις προηγμένες καπιταλιστικές χώρες και σ’ αυτό το πλαίσιο η κατ’ άτομο παραγωγή στη Σοβιετική Ένωση μπορεί να είναι υψηλότερη εκείνης στις Ενωμένες Πολιτείες». Μετά τις σκληρότατες περιπέτειες της πρώτης περιόδου και τις τεράστιες θυσίες στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, φαινόταν […]

Κρίσεις επί ορισμένων ζητημάτων δημοκρατίας Ας ανατρέξουμε λοιπόν σε αυτή τη δεκαετία με αυτό το πνεύμα και με σεβασμό απέναντι στις επαναστάσεις της Ιστορίας. Αλλά σεβασμός σημαίνει ντοκουμενταρισμένη κριτική από τη σκοπιά των βαθύτερων ανθρώπινων αξιών και των κοινωνικών επαναστάσεων του 21ου αιώνα. Το ενδιαφέρον στο κείμενο εστιάζεται σε ορισμένες πλευρές που σχετίζονται με το […]

Η σοβιετική λογοτεχνία είναι δημιούργημα της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, της μεγαλύτερης των κοινωνικών επαναστάσεων. Τη νέα ιστορική εποχή, την εποχή της μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, χαιρέτισαν, καθένας με τον τρόπο του, οι λογοτέχνες Βλαντίμιρ Μαγιακόφσκι (Vladimir Mayakovsky), Αλεξάντρ Σεραφίμοβιτς (Alexandr Serafimovich), Ντέμιαν Μπέντνι (Demyan Bedny), Μαξίμ Γκόρκι (Maxim Gorky), Αλεξάντρ Μπλοκ (Alexandr […]

Για ποιο λόγο, αναρωτιέται ο Κ. Μαρξ (K. Marx), η αρχαία ελληνική τέχνη προκαλεί στον σύγχρονο άνθρωπο αισθητική απόλαυση; Για ποιο λόγο η αρχαιότητα συλλαμβάνεται ως κανόνας της καλλιτεχνικής δημιουργίας, ως αξεπέραστο πρότυπο από τη σύγχρονη λογοτεχνία και τέχνη, παρά το γεγονός ότι οι κοινωνικές δομές που επέτρεψαν την άνθισή της έχουν παρέλθει; (Lukács, 1968: […]

16/1: Η ΡΣΟΣΔ και η ΣΣΔ της Λευκορωσίας υπογράφουν συμφωνία για τη συνένωσή τους. 25/2:Η Γεωργία ανακηρύσσεται Σοσιαλιστική Σοβιετική Δημοκρατία. Μάρτιος: Η Βρετανία υπογράφει εμπορική συμφωνία με την ΕΣΣΔ και άλλα κράτη τερματίζουν τον εμπορικό αποκλεισμό της. 7/3: Εξέγερση στην Κρονστάνδη. Χαρακτηρίζεται ως κορυφαία εκδήλωση δυσαρέσκειας που δημιουργήθηκε σε τμήματα του πληθυσμού. Οι στασιαστές ναύτες κατέλαβαν το φρούριο της Κρονστάνδης […]

Στόχος του άρθρου είναι η διατύπωση ορισμένων σκέψεων οι οποίες θα μπορούσαν να συμβάλουν στην αποτροπή της επανάληψης μιας καπιταλιστικής παλινόρθωσης σαν κι εκείνη στην οποία κατέληξε η πρώτη απόπειρα μετάβασης στην κομμουνιστική κοινωνία. Ξεκινώ από τη θέση ότι η αναγκαία σοσιαλιστική μετάβαση την οποία και ταυτίζω με τη δικτατορία του προλεταριάτου, δηλαδή με μια […]

Το ζήτημα της πολιτικής εξουσίας στις μετεπαναστατικές κοινωνίες είναι και παραμένει μία από τις πιο παραμελημένες θεματικές της μαρξιστικής θεωρίας. Ο Μαρξ (Marx) διατύπωσε με σαφήνεια την αρχή της κατάργησης της «πολιτικής εξουσίας στην κυριολεξία»: Και ήταν κατηγορηματικός στον ισχυρισμό ότι: Αλλά τι συμβαίνει στην πολιτική εξουσία στις μετεπαναστατικές κοινωνίες όταν το προλεταριάτο δεν εξαφανίζεται; Τι απογίνεται η ιδιωτική περιουσία ή το […]

Διαβάζοντας το παρελθόν, ανιχνεύοντας το μέλλον Στο παρόν (τέταρτο) τεύχος των ΤΕΤΡΑΔΙΩΝ ΜΑΡΞΙΣΜΟΥ συνεχίζεται το αφιέρωμα στην Οκτωβριανή Επανάσταση. Το Α’ μέρος του αφιερώματος στο προηγούμενο τεύχος παρουσίασε το ιστορικό υπόβαθρο της τσαρικής Ρωσίας, τις πολιτικές γραμμές που συγκρούστηκαν μέσα στο εργατικό κίνημα, την αυξανόμενη επιρροή των μπολσεβίκων μέχρι το θρίαμβο του Οκτώβρη. Το Β’ […]