Για τη διερεύνηση της λειτουργίας του ελληνικού καπιταλισμού και τα οφέλη του από την ένταξη στην ΕΕ εξετάζονται η μεταβολή της παραγωγικότητας της εργασίας μέσα στο πλαίσιο ανταγωνισμού που διαμορφώθηκε εντός της ΕΕ −και μετέπειτα της Ευρωζώνης− και η μεταβολή του περιθωρίου κέρδους ως βασικά μεγέθη. Ακολουθεί παρουσίαση άλλων μεγεθών, όπως η εταιρική φορολογία και […]

Το πολιτικό οικοδόμημα της ΕΕ έχει ως ιστορική βάση του την οργάνωση συγκεκριμένων αγορών σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο γερμανικός «ορντολιμπεραλισμός» (ordoliberalism) ως παρακλάδι του νεοφιλελευθερισμού είναι η θεωρητική κόκκινη κλωστή που διαπερνά όλα τα στάδια της ευρωπαϊκής οικοδόμησης από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα (Denord & Schwartz, 2009). Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, η […]

Διατυπώνοντας την ερώτηση «Τι είναι το ΕΣΠΑ;», η συντριπτική πλειοψηφία αναμένεται να απαντήσει ότι πρόκειται για έναν χρηματοδοτικό μηχανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Από αυτόν μπορεί κάποιος να βρει τα κεφάλαια για να ξεκινήσει μια δουλειά. Αυτή η βαθιά ριζωμένη άποψη στο σώμα της ελληνικής κοινωνίας –πιθανόν να διαφοροποιείται ελάχιστα, ανάλογα με την κοινωνικοταξική προέλευση– […]

Στο παρόν κείμενο θα γίνει παρουσίαση των βασικών εξελίξεων αναδιαμόρφωσης των Συνθηκών Λειτουργίας της ΕΕ, ειδικά μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Η Συνθήκη υπεγράφη στις 7 Φεβρουαρίου του 1992 και αποτελεί την τρίτη κατά σειρά θεμελιώδη Συνθήκη για την ΕΕ μετά τη Συνθήκη της Ρώμης (1957) και την Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη (1986). Με αυτήν έγινε πρόβλεψη παραχώρησης αρμοδιοτήτων των κρατών-μελών […]

Δημοσιεύτηκε 27 Ιουνίου 2016 Η απόφαση της Βρετανίας στις 23 Ιουνίου να αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αποτελεί γεγονός μείζονος γεωπολιτικής σημασίας. Θα προκαλέσει αποδιοργάνωση στο πλέγμα συμμαχιών μέσω των οποίων οι δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, διαχειρίζονται τον παγκόσμιο καπιταλισμό. Είναι ένα πολύ σοβαρό πλήγμα για την ΕΕ. Οι ηγέτες […]

Το 1959 υποβλήθηκε από τη χώρα μας η αίτηση για σύνδεση με την τότε Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) και η Ελλάδα αποτέλεσε την πρώτη χώρα που υπέγραψε Συμφωνία Σύνδεσης (9-7-1961). Είχε ήδη προηγηθεί, το 1952, η ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Τον Ιανουάριο του 1962 έγινε η συζήτηση στη Βουλή για την κύρωση της Συμφωνίας Σύνδεσης. […]

Η ευρωπαϊκή ενοποίηση αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά και φιλόδοξα εγχειρήματα του καπιταλισμού στην περίοδο που ακολούθησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Φυσιολογικά επομένως έχει αποτελέσει το αντικείμενο τόσο επιστημονικών όσο και πολιτικών αναλύσεων και αντιπαραθέσεων. Ο μαρξισμός και η Αριστερά ήταν από τους πρώτους ιδεολογικούς και πολιτικούς χώρους που καταπιάστηκαν σοβαρά με το ζήτημα […]

Στον Μαρξ η έννοια του πλασματικού κεφαλαίου είναι στενά συνδεδεμένη με τη μορφή του τοκοφόρου κεφαλαίου. Το τοκοφόρο κεφάλαιο ορίζεται ως χρηματικό κεφάλαιο που δανείζεται προκειμένου να χρησιμοποιηθεί στη σφαίρα της παραγωγής με σκοπό την απόσπαση υπεραξίας, σε αντίθεση με τον απλό δανεισμό χρήματος (money as such), που διευκολύνει τις συναλλαγές εν γένει. Όμως, από […]

Ο χαρακτήρας, ήτοι τα δομικά αίτια, της πρόσφατης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης αλλά και της παρούσας κρίσης της ελληνικής οικονομίας αποτελεί αντικείμενο σημαντικών θεωρητικών διαφωνιών (βλ. σχετικά Μαυρουδέας, 2014, 2015). Στο παρόν άρθρο θα περιοριστούμε στην εξέταση δύο κυρίως ερωτημάτων αναφορικά με την κρίση της ελληνικής οικονομίας στη συγκυρία της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης: Ανάγεται η ελληνική οικονομική κρίση στον μαρξικό «νόμο» της πτωτικής τάσης […]

Η θεωρία της «χρηματιστικοποίησης» είναι ένα δημοφιλές σήμερα ρεύμα στη ριζοσπαστική πολιτική οικονομία και στη Δυτική Αριστερά, οι οποίες προσπαθούν τις τελευταίες δεκαετίες να προσδιορίσουν ένα νέο στάδιο του καπιταλισμού υιοθετώντας διάφορες εποχικές μόδες. Έτσι ξεκίνησαν με το νεοφιλελευθερισμό (και τις συνακόλουθες αντινεοφιλελεύθερες πολιτικές και μέτωπα). Μόλις εμφανίστηκε η «παγκοσμιοποίηση», προσχώρησαν σ’ αυτή παλεύοντας να εντάξουν στο πλαίσιό της τον νεοφιλελευθερισμό (με αντίστοιχες αντιπαγκοσμιοποιητικές […]

Ήδη από τη δεκαετία του 1980 –και έκτοτε μονιμότερα και κλιμακούμενα– σε χώρες με μέσο επίπεδο ανάπτυξης, σε χώρες με ανώτερο επίπεδο ανάπτυξης, από κυβερνήσεις της μετασχηματιζόμενης κλασικής δεξιάς ή της μεταλλασσόμενης σοσιαλδημοκρατίας ή από κυβερνήσεις μιξάζ (από κόμματα αριστερής επαγγελίας σε συνεργασία με αστικές πολιτικές δυνάμεις) παίρνονται, με διαφορετικούς ρυθμούς και διαφορετική ένταση, μέτρα ίδιας ποιότητας. Το ίδιο συνέβη και συμβαίνει […]

Η συμμετοχή ενός τμήματος της «Αριστεράς» στο επίσημο πολιτικό σκηνικό, ως μια πολιτική δύναμη που προασπίζει την αστική δημοκρατία και το αστικό κράτος, δεν είναι μια υπόθεση καινούρια. Κυρίως δεν είναι μια υπόθεση προδοσίας και παρασκηνίου. Πρόκειται για ένα ιστορικό μοτίβο που επαναλαμβάνεται εξελισσόμενο από την περίοδο της γέννησης του εργατικού κινήματος στην Ελλάδα, μοτίβο που εξελίσσεται πάντα πάνω στον ίδιο κοινωνικό […]