Στόχος της σύντομης παρέμβασης που ακολουθεί είναι η καταγραφή και η ανάλυση των αιτιών που καθιστούν αναγκαία την πρόταξη από το λαϊκό κίνημα και τους πολιτικούς φορείς του της άμεσης εξόδου από την ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζεται η άποψη ότι αυτή η αναγκαιότητα προκύπτει από: Τον από γεννησιμιού της ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα της ΕΕ, ο οποίος […]

Μέρος Α΄ Η ανάδυση της ΕΕ μπορεί να ερμηνευτεί μέσα από διαφορετικές θεωρητικές προσεγγίσεις. Οι θεωρητικές προσεγγίσεις με τη μεγαλύτερη επιρροή στις μέρες μας είναι η (νεο)θεσμική και η διακυβερνητική. Η πρώτη εξηγεί την ενοποίηση κυρίως ως αποτέλεσμα μιας δομικής αναγκαιότητας: Από τη στιγμή που συστήνεται ένας θεσμός, οι επιδράσεις του διαχέονται και σε άλλους […]

Πάντα στην ιστορία ως τώρα τα διαφορετικά ως και αντιτιθέμενα ταξικά συμφέροντα αναφέρονταν σε κάτι ευρύτερο από τα ίδια. Ως αποτέλεσμα αυτής της πρωταρχικής συνθήκης, το εργατικό κίνημα καθώς και τα πολιτικά ρεύματα που το διαπερνούν τους δύο τελευταίους αιώνες δεν είχαν −ούτε μπορούσαν να έχουν− την πολυτέλεια της μη εμπλοκής τους με το εθνικό […]

Στην ενότητα αυτή θα μελετήσουμε συνοπτικά τις αλλαγές που επέφερε η παρούσα κρίση στους θεσμούς και στις δομές της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και ιδιαίτερα της Ευρωζώνης. Τον τρόπο δηλαδή με τον οποίο εγγράφονται υλικά και θεσμικά οι αλλαγές των ταξικών συσχετισμών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο, αλλαγές που αποτελούν το συνοπτικό περιεχόμενο της κρίσης. Με την […]

Η ευρωπαϊκή ενοποίηση αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά και φιλόδοξα εγχειρήματα του καπιταλισμού στην περίοδο που ακολούθησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Φυσιολογικά επομένως έχει αποτελέσει το αντικείμενο τόσο επιστημονικών όσο και πολιτικών αναλύσεων και αντιπαραθέσεων. Ο μαρξισμός και η Αριστερά ήταν από τους πρώτους ιδεολογικούς και πολιτικούς χώρους που καταπιάστηκαν σοβαρά με το ζήτημα […]

Ποια ήταν, ποια είναι και ποια δύναται να είναι η σχέση της δημοκρατίας και του κομμουνισμού;  Όχι κυρίως η σχέση τους ως κανονιστικών αρχών ή ως πλατωνικού τύπου ιδεών, αλλά κυρίως η σχέση τους ως πολιτικών προταγμάτων, ως διαδικασιών κοινωνικού μετασχηματισμού, ως πεδίων κοινωνικού και πολιτικού ανταγωνισμού, πολιτικής και ιδεολογικής διαπάλης και αντιπαράθεσης. Ποια ήταν, […]

Το ζήτημα της επαναστατικής τακτικής αποτελεί κεντρικό ζήτημα της ταξικής πάλης. Και αυτό γιατί στην «τακτική» συμπυκνώνονται διαφορετικά και εν μέρει αντίθετα πράγματα. Από τη μια, ο στόχος της επαναστατικής αλλαγής της κοινωνίας, η «στρατηγική» στόχευση. Από την άλλη, ο «δρόμος» για να τον προσεγγίσουμε, η διαδικασία «συγκέντρωσης των δυνάμεων». Το πρώτο προϋποθέτει βαθιά θεωρητική […]

Το έργο της Σέρι Μπέρμαν (Sheri Berman) Το πρωτείο της πολιτικής εκδίδεται το 2006 και επιχειρεί μια ανακατασκευή της ιστορίας της Σοσιαλδημοκρατίας στην Ευρώπη του 20ού αι. Η ίδια το περιγράφει ως έργο σύνθεσης και συγκριτικής πολιτικής επιστήμης (σ. 54). Οι χώρες τις οποίες εξετάζει είναι η Γερμανία, η Αυστρία, η Γαλλία, η Ιταλία και […]

Η διαδικασία αδειοδότησης των τηλεοπτικών σταθμών της χώρας, έπειτα από χρόνια λειτουργίας υπό ένα ιδιότυπο καθεστώς, κυριάρχησε για μεγάλο διάστημα στην επικαιρότητα, στον δημόσιο διάλογο και στη συνολική πολιτική διαπάλη. Το ζήτημα του ελέγχου της πληροφορίας, της χειραγώγησης της ενημέρωσης και της συνολικής παραγωγής και αναπαραγωγής συμπεριφορών και πολιτισμικών προτύπων είναι σαφώς ένα κομβικό και […]

Η καθαίρεση της προέδρου της Βραζιλίας Ντίλμα Ρουσέφ (Dilma Rousseff), έπειτα από ψηφοφορία στη Γερουσία και με ψήφους 61 υπέρ και 21 κατά, τον περασμένο μήνα, αποτελεί το πλέον ηχηρό δείγμα για το τέλος μιας συγκεκριμένης εποχής στη Λατινική Αμερική, όπου από τη Νικαράγουα έως την Αργεντινή οι αριστερές, κεντροαριστερές και σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις διάφορων εκδοχών […]

Πέρασαν τρεις μήνες από το βρετανικό δημοψήφισμα και την απόφαση του βρετανικού λαού για έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Φυσικά, η Βρετανία ούτε καταστράφηκε ούτε σβήστηκε από το χάρτη, όπως προειδοποιούσαν οι τρομοκρατικοί αστικοί κύκλοι. Πολύ περισσότερο, δεν επιβεβαιώθηκε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλτ Τουσκ (Donald Tusk), που «φοβόταν» ότι «το Brexit μπορεί να […]

Ο γνωστός στο ελληνικό κοινό συγγραφέας έρχεται να συμβάλει στη σχετική συζήτηση με μια εξαιρετικά χρήσιμη επισκόπηση των μαρξιστικών προσεγγίσεων, καταθέτοντας τις σκέψεις του για το μέλλον του διεθνισμού. Παράλληλα, το βιβλίο θυμίζει ότι θεμελιώδεις πλευρές της μαρξιστικής τοποθέτησης απουσιάζουν από τις σημερινές απαντήσεις.

Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, εκτιμάται πως 1 εκατ. άνθρωποι θα φτάσουν στην Ευρώπη από Αφρική, Μέση Ανατολή και Ασία μέσα στο 2016. Όπως γράφει το Bloomberg, ο αριθμός αυτός προσεγγίζει τα επίπεδα του 2015 «στη χειρότερη μεταναστευτική κρίση για την Ευρώπη μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο». Τα επιτελεία της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και όλες οι κυβερνήσεις […]

Ο μαρξισμός έχει υποστεί δύο σημαντικές λανθασμένες αναγνώσεις, είτε από άγνοια είτε σκοπίμως. Η μια είναι εκείνη σύμφωνα με την οποία θεωρείται ότι δεν πρόκειται για μια κοσμοθεωρία με κάποια θετική πρόταση, αλλά απλώς για μια μέθοδο αντιμετώπισης της πραγματικότητας και η άλλη είναι εκείνη η οποία «ξεχνά» το περιεχόμενο αυτής της πρότασης και ανάγει σε αυτοσκοπό τα μέσα επίτευξής της. Ως […]

Ο κομμουνισμός ως όρος που αποτυπώνει μια χειραφετητική άποψη και πρακτική για την κοινωνία υπήρχε πριν τον υιοθετήσουν ο Ένγκελς και ο Μαρξ − αυτό έγινε στα τέλη του 1842 για τον πρώτο και όχι πριν τα τέλη του 1843 για τον Μαρξ. Υπήρχε, επίσης, πριν δημιουργηθούν απ’ αυτούς οι πρώτες κομμουνιστικές «Επιτροπές Αλληλογραφίας» (1846), πριν ιδρυθεί η «Ένωση των Κομμουνιστών» […]

Η θεμελίωση της ιστορίας ως επιστήμης επιχειρείται απ’ τον αστικό ιστορικό θετικισμό στη βάση της εξακρίβωσης των γεγονότων (Carr, 2015). Ο δημιουργός του θετικισμού, ο Αύγουστος Κοντ (Auguste Comte), θεωρούσε εκτός του πεδίου της επιστήμης, ως «μεταφυσική», την αξίωση αποκάλυψης των γενικών αιτίων και χαρακτηριστικών της εξέλιξης στη φύση και την κοινωνία. Κατά την αντίληψή του, η επιστήμη δεν αιτιολογεί, αλλά καταγράφει […]

Στην εποχή που διανύουμε, εποχή βαθιάς και παρατεταμένης δομικής κρίσης του καπιταλισμού, οξύνεται η αντίθεση και η αναντιστοιχία ανάμεσα στο χαρακτήρα των παραγωγικών δυνάμεων και στις υπάρχουσες παραγωγικές σχέσεις που μετασχηματίζονται προς το αντιδραστικότερο, παίρνοντας διαστάσεις εκρηκτικές. Πρόκειται για πρωτόγνωρες αντιθέσεις και συγκρούσεις σε σχέση με όλες τις προηγούμενες στην Ιστορία. Από τη μια μεριά έχουμε το ευρύτερο πλεονέκτημα της σύγχρονης εργασίας, που είναι περισσότερο […]

«“Κομμουνισμός”» γράφει ένας από τους στοχαστές της εποχής μας, που συμμετέχει στη σύγχρονη συζήτηση για την «ιδέα του κομμουνισμού», «είναι μια λέξη με παράξενη ιστορία»· και συνεχίζει: «τα ιστορικά δεδομένα αδυνατούν να μας παράσχουν την πηγή και το νόημα – ή, ακόμη καλύτερα, την αίσθηση του “κομμουνισμού”. […] Μπορούμε όμως να αντιληφθούμε κάτι από αυτή την ιστορία. Κάτι σημαντικό κρίνεται με αυτή τη […]

Λίγους μήνες μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers διεξάγεται στο Πανεπιστήμιο Μπίρμπεκ του Λονδίνου το συνέδριο για την ιδέα του κομμουνισμού. Η εφημερίδα Guardian γράφει στις 12 Μαρτίου του 2009 ότι το πιο καυτό εισιτήριο της εβδομάδας δεν είναι ούτε για συναυλίες ποπ τραγουδιστών ούτε για ποδοσφαιρικούς αγώνες. Είναι για ένα συνέδριο για τον κομμουνισμό που συγκεντρώνει δεκάδες ονόματα της διεθνούς μαρξιστικής […]

Στο τελευταίο του βιβλίο, Η κομμουνιστική υπόθεση (Badiou, 2009), ο Αλέν Μπαντιού στοχάζεται σχετικά με την έννοια της αποτυχίας. Ωστόσο, κάνοντας έναν συνοπτικό απολογισμό του 20ού αιώνα, «τι ακριβώς σημαίνει αποτυχία» όταν μιλάμε για αποτυχία του κομμουνισμού; Πρόκειται για μια αποτυχία ριζική, για μια ολοκληρωτική παραίτηση από το ζήτημα της χειραφέτησης; Ή αφορά μόνο τη μορφή, ή την πορεία που διερευνήθηκε για […]

Με τη νίκη του κόμματος του Λένιν στη Ρωσία, η έννοια του κομμουνισμού αποκτά ένα νέο περιεχόμενο, καθώς ταυτίζεται πλέον −σε μεγάλο βαθμό− με τον «μπολσεβικισμό». Ο νέος αυτός κομμουνισμός μαζί με τις προεπαναστατικές του καταβολές αναδεικνύεται σε ένα νέο ιδεολογικό, αξιακό, πολιτικό και οργανωτικό ρεύμα, το οποίο εμφανίζεται διεθνώς ως ριζικά ανταγωνιστικό τόσο απέναντι στα αστικά όσο όμως και στα μέχρι […]

Οι δυναμικές της χειραφέτησης του Δημήτρη Αργυρού Το βιβλίο είναι συλλογή άρθρων, ομιλιών και παρεμβάσεων του Δημήτρη Αργυρού, εργαζόμενου στη γαλακτοβιομηχανία «Δωδώνη» και μεταπτυχιακού φοιτητή Φιλοσοφίας, στρατευμένου στην υπόθεση της κομμουνιστικής απελευθέρωσης. Το βιβλίο είναι μια συμβολή στην αναγκαία απάντηση από τη πλευρά της εργαζόμενης πλειοψηφίας στη σημερινή καπιταλιστική βαρβαρότητα. Σήμερα, βέβαια, ο κομμουνισμός δεν είναι μια «φυσική» εναλλακτική λύση, όπως φάνταζε […]

To δοκίμιο του Ντιέγκο Φουζάρο Ευρώπη και καπιταλισμός παρουσιάζει πολλαπλό ενδιαφέρον. Η ανάγνωσή του θα προκαλέσει γόνιμο προβληματισμό, μαζί με πλήθος διαφωνιών. Ο συγγραφέας (διδάκτορας στο Πανεπιστήμιο Vita − Salute S. Rafaele του Μιλάνο) είναι μελετητής της Φιλοσοφίας της Ιστορίας. Ο «απόλυτος καπιταλισμός» αποτελεί μία από τις βασικές έννοιες της ανάλυσής του. Το «απόλυτο» του κεφαλαίου ορίζεται πρωτίστως αρνητικά, με την απουσία […]