Σύνοψη κειμένου
To άρθρο πραγματεύεται τη συγκρότηση του ιστορικού υλισμού ως νέου τύπου επιστήμης, που διερευνά τους νόμους του κοινωνικού γίγνεσθαι. Ο ιστορικός υλισμός συγκροτείται απ’ τα συστατικά υλικά του ως υλιστική αντίληψη της ιστορίας με κυρίαρχη αρχή την οικονομική βάση, που καθορίζει, σε τελευταία ανάλυση, το εποικοδόμημα. Ο ιστορικός υλισμός, λόγω αντιστοιχίας του συστήματος των εννοιών του και της μεθόδου του προς την κοινωνική πραγματικότητα, έχει ισχυρή δυνατότητα αντικειμενικής ανάλυσης και γνωστικής οικειοποίησης αυτής. Στη συνέχεια, το άρθρο επικεντρώνεται στη διερεύνηση της κοινωνικής αναγκαιότητας με διττή έννοια: ως αναγκαίου όρου εξέλιξης και ως αναπόφευκτης εξέλιξης. Εξετάζεται η διαλεκτική σχέση αναγκαιότητας-τυχαίου, αναγκαιότητας-ελεύθερης βούλησης, νόμου-τάσης-φυσικοϊστορικού νόμου, στατικής και δυναμικής εξέλιξης. Με την εμπειρική- ιστορική επιβεβαίωση της ανόδου από κατώτερους σε ανώτερους σχηματισμούς, η δυνατότητα εγκαθίδρυσης του κομμουνισμού αναδεικνύεται θεμελιωδώς απ’ τον ιστορικό υλισμό, όχι όμως με τη βεβαιότητα φυσικής επιστήμης. Η ανάπτυξη του ιστορικού υλισμού σε συνάρτηση με την άνοδο της ταξικής πάλης ενδέχεται να δώσει αδιαμφισβήτητη απάντηση.